Warto wiedzieć

Warto wiedzieć

Niniejszy informator zawiera podstawowe informacje o egzekucji sądowej i pomocny jest zwłaszcza przy sporządzeniu wniosku egzekucyjnego.

Najkrócej rzecz ujmując, egzekucja sądowa jest to zastosowanie przez powołane do tego organy państwowe (Sąd, Komornika Sądowego) przewidzianych prawem środków przymusu w celu uzyskania od dłużnika świadczenia należnego wierzycielowi na podstawie tytułu wykonawczego.

Polska procedura cywilna wyróżnia zasadniczo dwa rodzaje egzekucji sądowej:

  • egzekucja świadczeń pieniężnych
  • egzekucja świadczeń niepieniężnych (np. eksmisja, wydanie ruchomości)

Należy pamiętać, że egzekucja sądowa świadczeń pieniężnych jest egzekucją realną, tzn., że środki egzekucyjne kierowane są do majątku dłużnika.

Podstawą egzekucji jest tytuł wykonawczy. O tym co jest tytułem wykonawczym rozstrzyga ustawa Kodeks Postępowania Cywilnego (KPC), a konkretnie art. 776. I tak, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, tytułem wykonawczym jest tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności. Najczęściej spotykana sytuacja to taka, gdzie wierzyciel dysponując prawomocnym orzeczeniem sądu (lub nieprawomocnym ale podlegającym natychmiastowemu wykonaniu) zamierza wyegzekwować od swojego dłużnika nałożony na niego obowiązek. Należy pamiętać, że orzeczenie sądu (nawet prawomocne) to dopiero tytuł egzekucyjny, który nadaje się do złożenia do komornika dopiero po nadaniu mu tzw. „klauzuli wykonalności”.

Klauzulę wykonalności sąd nadaje na wniosek wierzyciela. Wniosek o nadanie klauzuli wykonalności sąd winien rozpoznać niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 3 dni od dnia jego złożenia (art. 781 1KPC).

Dopiero po nadaniu klauzuli wykonalności orzeczenie sądowe staje się tytułem wykonawczym, który można złożyć komornikowi wraz z wnioskiem o wszczęcie postępowania egzekucyjnego.

Sam tytuł wykonawczy nie uprawnia komornika do działania. W celu wszczęcia postępowania egzekucyjnego wierzyciel powinien:

  • złożyć komornikowi tytuł wykonawczy w oryginale
  • złożyć wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego

Zgodnie z art. 797 KPC we wniosku lub żądaniu przeprowadzenia egzekucji z urzędu należy wskazać świadczenie, które ma być spełnione, oraz sposób egzekucji. Do wniosku należy dołączyć tytuł wykonawczy. Świadczenie, które ma być spełnione to najczęściej kwota pieniężna, którą dłużnik ma zapłacić wierzycielowi zgodnie z tytułem wykonawczym. We wniosku o wszczęcie postępowania egzekucyjnego należy wymienić daty od których komornik będzie liczył odsetki. Należy pamiętać, iż nie można żądać więcej ponad to co wynika z tytułu wykonawczego

Sposób egzekucji, to nic innego jak rodzaj mienia dłużnika, do którego wierzyciel kieruje egzekucję. W ramach egzekucji świadczeń pieniężnych wyróżnia się następujące sposoby egzekucji:

  • egzekucję z ruchomości
  • egzekucję z wynagrodzenia za pracę
  • egzekucję z rachunków bankowych
  • egzekucję z innych wierzytelności
  • egzekucję z praw majątkowych
  • egzekucję z nieruchomości
  • uproszczoną egzekucję z nieruchomości
  • egzekucję ze statków morskich

We wniosku o wszczęcie postępowania egzekucyjnego można ograniczyć się do wymienienia w/w sposobów, które wierzyciel winien wybrać adekwatnie do posiadanego przez dłużnika majątku. Należy pamiętać, iż wierzyciel z reguły najlepiej zna sytuację swojego dłużnika, wie jakim porusza się on samochodem, gdzie pracuje, w jakim banku posiada konto. W celu skutecznej egzekucji wiedzą tą należy podzielić się z komornikiem, co znakomicie ułatwia i przyspiesza postępowanie egzekucyjne. Na niniejszej stronie zamieszczono wzory wniosków egzekucyjnych, którymi można się posłużyć w celu wszczęcia postępowania egzekucyjnego.

Jak już wspomniano, wierzyciel we własnym interesie powinien we wniosku o wszczęcie postępowania egzekucyjnego wskazać komornikowi mienie dłużnika, które podlegać będzie zajęciu, a następnie sprzedaży w postępowaniu egzekucyjnym. Pisząc wniosek egzekucyjny wierzyciel może i powinien skorzystać z wiedzy, którą posiada. Co zrobić, w przypadku, gdy wierzyciel nie posiada takiej wiedzy i nie wie czy jego dłużnik posiada jakikolwiek majątek. W takim wypadku wierzyciel może ograniczyć się tylko do wymienienia sposobów egzekucji, które ma zastosować komornik. Obowiązkiem komornika jest wezwać dłużnika do złożenia wyjaśnień na podstawie art. 801 kpc. Jeżeli złożone przez dłużnika wyjaśnienia nie doprowadzą do ujawnienia mienia wystarczającego do przeprowadzenia skutecznej egzekucji, wtedy wierzyciel ma do wyboru:

  • złożenie wniosku do sądu o nakazanie dłużnikowi wyjawienia majątku (art. 913 kpc)
  • zlecenie komornikowi poszukiwanie za wynagrodzeniem majątku dłużnika (797 1KPC).

Przy egzekucji należności alimentacyjnych, komornik z urzędu przeprowadzi dochodzenie w celu ustalenia zarobków i stanu majątkowego dłużnika oraz jego miejsca zamieszkania (art. 1086 kpc). Wierzyciel składający wniosek o egzekucję alimentów lub renty mającej charakter alimentów we wniosku egzekucyjnym nie ma obowiązku wskazywania sposobu egzekucji. Obowiązkiem komornika jest zastosowanie niezbędnych sposobów egzekucji z urzędu, z wyjątkiem egzekucji z nieruchomości. Wierzyciel alimentacyjny ma obowiązek wskazania świadczenia, które ma być wyegzekwowane ma również obowiązek współdziałania z komornikiem i udzielania mu informacji mogących mieć wpływ na skuteczność egzekucji.

Wyjawienie majątku jest pomocniczym środkiem egzekucyjnym służącym do uzyskania od dłużnika informacji o jego majątku w celu zapewnienia skutecznej egzekucji świadczeń pieniężnych. Wniosek o wyjawienie majątku składa się do ogólnej właściwości dłużnika tzn. sąd w którego okręgu dłużnik ma miejsce zamieszkania. W przypadku, gdy dłużnikiem jest osoba prawna lub inny podmiot nie będący osobą fizyczną, wówczas sądem właściwym jest sąd miejsca ich siedziby. Postępowanie o wyjawienie majątku uregulowane jest szczegółowo w art. 913 KPC – 920 KPC.

Niniejszy informator zawiera podstawowe informacje i pomocny jest dłużnikowi w kontakcie z komornikiem.

Dłużnik jest podmiotem, przeciwko któremu toczy się egzekucja i na którym ciąży obowiązek spełnienia świadczenia określonego w tytule wykonawczym. Informacje dotyczące tego, jaki dokument może być tytułem wykonawczym zawarte są w części przeznaczonej dla wierzyciela.

Prawa i obowiązki dłużnika w toczącym się postępowaniu egzekucyjnym określa szczegółowo ustawa Kodeks Postępowania Cywilnego (KPC)

Komornik nie może udzielać stronom porad prawnych, ma natomiast obowiązek pouczyć stronę działającą bez adwokata o przysługujących jej środkach zaskarżenia.

Strona ma obowiązek zawiadomić komornika o każdej zmianie swego miejsca zamieszkania. W razie zaniedbania tego obowiązku pismo pozostawia się w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia, chyba że nowy adres jest komornikowi znany. Komornik poucza stronę o tym obowiązku przy pierwszym doręczeniu. (podstawa prawna art. 136 KPC kpc w związku z art. 13 § 2 KPC.

Na dłużniku jako podmiocie legitymowanym biernie spoczywa obowiązek tzw. znoszenia egzekucji. Oznacza to tyle, że uprawniony organ (komornik) działając w oparciu o tytuł wykonawczy i wniosek uprawnionego wierzyciela ma obowiązek zajęcia składników majątku dłużnika. Utrudnianie bądź uniemożliwienie komornikowi wykonania tego obowiązku zagrożone jest odpowiedzialnością karną (art. 300 i następne Kodeksu Karnego). Odpowiedzialnością karną zagrożone jest:

  • usuwanie składników mienia spod egzekucji,
  • ukrywanie składników mienia przed egzekucją,
  • zbywanie składników mienia zajętych albo zagrożonych zajęciem,
  • zniszczenie rzeczy do której kierowana jest egzekucja,
  • rzeczywiste lub pozorne obciążanie mienia zajętego lub zagrożonego zajęciem

Wskazane wyżej zachowania dłużnika tylko wtedy wyczerpywały będą znamiona przestępstwa określonego w art. 300 § 2 kpc , gdy będą dotyczyły składników mienia zajętych lub zagrożonych zajęciem.